‘‘Ah joh, daar moet je helemaal niet over nadenken!’’

Als hoogsensitief persoon (HSP) kun je heel goed zijn in analyseren, zelfreflectie én piekeren. Diep nadenken. Tegen mij is weleens gezegd dat ik een gave heb voor zelfreflectie. Nou, zo zag ik het zelf helemaal niet. Ik vond het een enorme last om werkelijk (automatisch) over alles na te denken. En om dan ook nog eens na te gaan wat mijn rol was, wat anders kon en of ik het wel goed genoeg had gedaan.

Zo erg denken dat je als een hoofd op voetjes door de wereld rondloopt, geen oog meer voor de rest.

Mijn vriend zei: ‘’Jij kunt dingen echt kapot denken.’’.

Klopt, dodelijk vermoeiend. Mijn hoofd staat dan ook nooit stil. Er worden dan vaak, goedbedoeld, adviezen gegeven:

‘’Joh, laat lekker gaan.’’, ‘’Niet over denken.’’, maar zo werkt het niet. Hoe werkt het dan wel?

Informatieverwerking bij HSP verloopt anders

Dat je als HSP zo goed bent in analyseren en zelfreflectie heeft alles te maken met een andere manier van informatieverwerking. Met anders bedoel ik anders dan gemiddeld. Er is sprake van een sensitief brein: bij HSP’s verwerkt het brein informatie diepgaand en complex. Niets gaat zomaar voorbij.

-          Meer hersengebieden gaan aan het werk bij het verwerken van informatie*

-          Er is een sterkere connectiviteit tussen een aantal hersennetwerken

-          Er is een grotere activatie van bepaalde delen in de hersenen

Als HSP heb je bijvoorbeeld ook een heel sterk geheugen (emotioneel). Dit sensitieve brein kan ervoor zorgen dat jij als HSP situaties op een heel andere manier ziet dan een niet HSP. Situaties hebben ook meer impact op je als HSP. Je beleeft intenser en zal daarom ook sneller intenser reageren.

Als HSP heb je bovendien een sensitief zenuwstelsel die meer signalen (prikkels) dan gemiddeld uit jezelf en uit je omgeving oppikt. Het is dus dubbelop.  

Voorheen begreep ik niet waarom ik mijn hoofd niet gewoon uit kon zetten en veroordeelde mijzelf dat ik niet ‘simpel’ kon denken en dingen kon laten.

Nu begrijp ik dat het bij de eigenschap hoogsensitiviteit hoort en dat ik vanuit mijn biologische opmaak gevormd ben om sneller en meer informatie waar te nemen en die vervolgens diepgaand en complex te verwerken. Dit is een vast gegeven en dat geeft duidelijkheid.

Overprikkeling

Ik begrijp nu ook dat ik wél invloed heb op dat proces. Het wordt vaak pas echt vervelend wanneer ik overprikkeld raak. Eerst wist ik niet dat ik juíst ga over-analyseren en piekeren bij overprikkeling. Nu zie ik dat wel en probeer ik dat zoveel mogelijk te voorkomen.

Hoe meer klachten je ervaart, hoe minder kwaliteiten je zult zien

Werk je aan je klachten? Dan kan het ook andersom: analyseren en sterk zijn in zelfreflectie kunnen ook echt een hele grote kracht zijn. Je kunt bijvoorbeeld snel leren van fouten, goed risico’s inschatten, het groter geheel zien en vooruit denken. Draai het om: wat zijn jouw achterliggende kwaliteiten?

Tips bij over-analyseren en piekeren als HSP

1.       Voorkom zoveel mogelijk overprikkeling. Ken je (eerste, tweede en laatste) signalen. Wat merk je aan jezelf? Welk gedrag laat je zien? Denk ook aan onderprikkeling wanneer je juist zoekt naar sensatie en variatie.

2.       Bij iedereen werkt het anders. Ga na wat voor jou werkt. Om uit mijn hoofd te komen werkt mindfulness meestal niet. Ik ga dan nog meer nadenken en kom in een vicieuze cirkel. Voor mij is inspanning ontspanning: actief bewegen, sporten, een spelletje doen, iets creatiefs maken, naar buiten en met mijn handen bezig zijn. Ook wandelen werkt niet zo goed, te veel kans om te denken. Wat vaak het beste werkt is een combinatie van rust (slapen) en inspanning.

3.       Neem geen (grote) beslissingen bij een overvol hoofd. Je stresslevel zit waarschijnlijk zo hoog dat bepaalde hersengebieden minder goed werken en je, onder andere, niet meer kunt relativeren.

4.       Probeer je gedachtestroom niet te veel aandacht te geven. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Je gedachtes zijn niet wie je bent. Realiseer je dat maar zo’n 20% van wat je denkt, waar is. Geef ze niet te veel waarde en laat ze komen en gaan. Vecht er niet tegen. Je kunt dit letterlijk hardop tegen jezelf zeggen: ‘’Ik hoef hier niets mee.’’

5.       Spreek sommige, hardnekkige, gedachtes hardop uit of schrijf ze op. Beoordeel ze op realiteit. Hoe weet je 100% zeker dat het waar is?

6.       Wees lief voor jezelf. Je doet het al goed genoeg. Wat zou je tegen een vriend zeggen?

7. Vergelijk jezelf niet met anderen. Dit is namelijk onmogelijk.

Tip voor de omgeving

1.   Ken je iemand met een hoofd die overuren draait? Geef dan geen goedbedoelde adviezen, maar luister alleen maar. Geef de ander het gevoel dat diegene gezien en gehoord wordt en hij/zij zal zich hierdoor meer begrepen voelen.

Tot slot

Hoe ga jij om met een hoofd dat nooit stilstaat? Heb je veel moeite of last? Weet dat je niet alleen bent.

Ik ben er voor je, ik luister.

#hspcoach #hsp #hoogsensitiviteit #hooggevoeligheid #piekeren #over-analyseren

* Bron: opsomming werking van het hoogsensitieve brein: Séverine Van De Voorde uit ‘'Hoogsensitief omgaan met stress’'